Noam Chomsky to amerykański językoznawca, filozof i profesor lingwistyki, intelektualista. To również krytyk i komentator współczesnego świata oraz jeden z najczęściej cytowanych naukowców na świecie. Jest autorem ponad 100 książek oraz licznych felietonów, refleksji, czy opinii. Nazywany jest ojcem współczesnego językoznawstwa.
Urodził się 7 grudnia 1928 roku w Filadelfii. Jego rodzice byli Żydami, imigrantami z Europy Wschodniej. Ojcem Noama był William Chomsky pochodzący z obszaru obecnej Ukrainy, a matką Elsie Simonofsky, pochodząca z terenu obecnej Białorusi. Rodzice byli ludźmi wykształconymi, a ojciec posiadał tytuł doktora nauk w zakresie hebraistyki i przez wiele lat piastował stanowisko dyrektora Gratz College.
Chomsky od młodości miał bogate i wszechstronne zainteresowania, a jego największą pasją było językoznawstwo. Jako młody człowiek często odwiedzał alternatywne księgarnie Nowego Jorku, co być może znacząco wpłynęło na jego zdolność samodzielnego myślenia i wyczulenie na dezinformację.
W roku 1945, w wieku 16 lat, zaczął studiować na University of Pensylvania, którą ukończył, a w 1955 roku uzyskał tytuł doktora w dziedzinie strukturalizmu językoznawczego. W roku 1961 uzyskał tytuł profesora językoznawstwa na renomowanej uczelni Massachusetts Institute of Technology (MIT) i pracował tam aż do roku 2002.
Uznanie na arenie międzynarodowej zdobył głównie dzięki swoim rewolucyjnym koncepcjom lingwistycznym opublikowanym w drugiej połowie lat 50-ych XX wieku. Był również twórcą koncepcji biologicznego „narzędzia” odpowiedzialnego za przyswajanie języka przez którą określa jest często jako “gen Chomskiego”, co wywarło silny wpływ na psychologów i językoznawców zajmujących się procesem nauki języka przez dzieci. Wprowadził też ważne rozróżnienie pomiędzy językiem wewnętrznym i zewnętrznym. Jego zdaniem ludzki język jest w większości stosowany wewnętrznie, a nie do komunikacji zewnętrznej. Do komunikowania się może służyć prawie wszystko, co robimy świadomie lub nieświadomie, np. ubiór, komunikaty niewerbalne, feromony itp. – ale to nie jest „język”. Np. brak w tym składni gramatycznej. Komunikacja może odznaczać się dużą kreatywnością, ale komunikacja to nie język.
Chomsky jest powszechnie uznawany za jednego z najważniejszych językoznawców XX wieku i jednego z najbardziej wpływowych intelektualistów XXI wieku. Wniósł wkład w rozwój nie tylko nauki o języku i filozofii, ale również psychologii i języków programowania komputerowego. Oprócz lingwistyki, jego prace obejmują takie tematy jak globalizacja, kapitalizm, wolny rynek, teoria mediów oraz rola intelektualistów w społeczeństwie.
Prywatnie – w roku 1949 ożenił się z Carol Doris Schatz. Ich małżeństwo trwało 59 lat, do momentu śmierci żony na raka w grudniu 2008. W roku 2014, 6 lat po śmierci pierwszej żony, mając 86 lat ożenił się powtórnie i poślubił Valerię Wasserman. Z pierwszego małżeństwa ma dwie córki, Avivę i Dianę oraz syna Harry’ego.
10 STRATEGII MANIPULACJI SPOŁECZNEJ – teoria Noama Chomsky’ego
Oto 10 strategii składających się na opracowaną przez Noama Chomsky’ego teorię, która opisuje jak w dzisiejszym świecie działa przemyślana manipulacja. Wg Chomsky’ego propaganda zawsze była sposobem na tworzenie kłamstw i półprawd, które tak naprawdę w żadnym momencie nie odnoszą się do faktów.
Jednak propaganda jest doskonałym sposobem na rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji tak, aby ostatecznie uwierzyło w nie jak najwięcej osób. Głównie dlatego, że są one nieustannie powtarzane i bombardują nas ze wszystkich stron.
1) Rozpraszaj, odwróć uwagę:
Kluczowym elementem kontroli społecznej jest odwrócenie uwagi od istotnych spraw i zmian dokonywanych przez polityczne i ekonomiczne elity, poprzez ciągłe rozpraszanie uwagi i zalew opinii publicznej nieistotnymi informacjami. Strategia odwrócenia uwagi jest kluczowa, aby zapobiegać zainteresowaniu społeczeństwa podstawową wiedzą z zakresu nauki, ekonomii, psychologii, neurobiologii i cybernetyki.
„Utrzymuj opinię publiczną odwróconą od realnych problemów społecznych, poprzez zniewolenie nieważnymi sprawami. Społeczeństwo musi być cały czas bardzo zajęte, bez czasu na myślenie”.
2) Stwórz problemy, po czym zaproponuj rozwiązanie:
Ta metoda jest również określana jako „problem – reakcja – rozwiązanie”. Stwórz taką sytuację (problem), która wywoła u odbiorców żądanie podjęcia natychmiastowych kroków, mających na celu rozwiązanie problemu lub zapobieganie mu w przyszłości.
Na przykład: pozwól, by rozprzestrzeniła się przemoc, aby społeczeństwo zgodziło się na zaostrzenie norm prawnych w ochronie własnego bezpieczeństwa, za cenę swojej wolności. Wykreuj kryzys ekonomiczny, aby usprawiedliwić radykalne cięcia świadczeń socjalnych.
3) Zmiany wprowadzaj stopniowo:
Nie wprowadzaj radykalnych zmian drastycznie lecz stopniowo, przesuwaj granicę wytrzymałości i akceptacji krok po kroku, aż do granic wytrzymałości, rozbijając zmiany na kolejne lata.
W ten sposób przeforsowano radykalne zmiany społeczno-ekonomiczne latach 80. i 90., które doprowadziły do ukształtowania się ekonomii neoliberalnej: minimum świadczeń, prywatyzacja, niepewność jutra, elastyczność zatrudnienia, masowe bezrobocie, wypłaty na niskim poziomie, brak gwarancji godnego zarobku – wprowadzenie takich zmian jednocześnie wywołałoby rewolucję.
4) Odwlekaj zmiany:
Kolejny sposób na wprowadzenie niemile widzianej zmiany to przedstawienie jej jako „bolesnej konieczności”, którą koniecznie będziemy musieli wprowadzić w przyszłości. Ludziom łatwiej jest zaakceptować widmo przyszłego poświęcenia, niż wprowadzić zmianę od razu.
Ponadto społeczeństwa mają tendencję do naiwnej wiary, że „wszystko będzie dobrze” i że być może uda się uniknąć poświęcenia. Taka strategia daje więcej czasu na oswojenie się ze świadomością zmiany, a także przyjęcie jej w atmosferze rezygnacji, kiedy przyjdzie czas by wcielić ją w życie.
5) Mów do społeczeństwa jak do dziecka:
Większość reklam i komunikatów kierowanych do opinii publicznej wykorzystuje język oraz sposób argumentowania, jakiego używa się, przemawiając do dzieci lub osób umysłowo chorych, a więc uproszczony i wręcz infantylny. Im bardziej chcesz zamglić obraz rzeczywistości swojemu rozmówcy, tym bardziej staraj się infantylizować komunikat.
Dlaczego? „Jeśli będziesz mówić do osoby, jakby miała ona 12 lat, to po wpływem sugestii prawdopodobnie odpowie lub zareaguje bezkrytycznie, tak jakby rzeczywiście miała 12 lub mniej lat”.
6) Skup się na emocjach, a nie na racjonalności:
Wykorzystywanie emocji to klasyczna technika mająca na celu odstawienie racjonalnej analizy i zdrowego rozsądku jednostki na bok. Co więcej, użycie języka odpowiednio nacechowanego emocjonalnie daje możliwość podświadomego zaszczepienia idei, pragnień, lęków, niepokojów, impulsów, a przez to wywołanie określonych zachowań.
7) Utrzymuj ludzi w ignorancji:
Uczyń społeczeństwo niezdolnym do zrozumienia metod sprawowania kontroli.
„Edukacja oferowana niższym klasom musi być na tyle uboga i na przeciętnym poziomie, aby przepaść ignorancji pomiędzy niższymi a wyższymi klasami utrzymywała się, a techniki kontroli pozostawały niezrozumiałe dla niższych klas”.
8) Promuj przeciętność:
Spraw, aby społeczeństwo uwierzyło, że bycie głupim, wulgarnym i niewykształconym, jest w porządku.
9) Wzmacniaj w ludziach poczucie winy:
Pozwól, aby jednostki uwierzyły, że są jedyną osobą winną swoich niepowodzeń przez niedostatek inteligencji, zdolności lub własnych starań. Dzięki temu, zamiast buntować się przeciwko systemowi ekonomicznemu, który stawia jednostkę w niekorzystnej sytuacji, będzie ona żyła w poczuciu winy i dewaluacji własnej wartości. W takim stanie osoba stanie się bierna i niezdolna do podejmowania działań mających na celu zmianę systemu. A bierność oznacza brak rewolucji.
10) Poznaj ludzi lepiej, niż oni samych siebie:
Przez ostatnich 50 lat szybki postęp w nauce spowodował rosnącą przepaść pomiędzy zasobami wygenerowanej wiedzy a tym, co jest dostępne (i tłumaczone) dla szerokich mas.
Dzięki biologii, neurobiologii i psychologii elity władzy są w stanie posiąść zaawansowaną wiedzę na temat jednostek, jak i społeczeństwa, co pozwala im poznać człowieka lepiej, niż on sam może znać siebie. Oznacza to, że będąc w posiadaniu tej wiedzy można mieć większą kontrolę nad jednostkami, niż one same nad sobą.
Na zakończenie kilka sentencji naukowych Noam Chomsky, które być może nie są zbyt łatwe, gdyż często dotyczą globalnych mechanizmów, które rządzą współczesnym światem i w związku z tym wymagają bardzo szerokiego spojrzenia na otaczającą nas rzeczywistość.
“Jeżeli założysz, że nie ma nadziei, gwarantujesz sobie, że ta nadzieja nigdy się nie pojawi. Jeżeli założysz, że możliwość zmieniania rzeczy istnieje, wtedy pojawia się prawdopodobieństwo, że zmienisz świat na lepsze”.
“Sprytnym sposobem na utrzymanie ludzi w bierności i posłuszeństwie jest ścisłe ograniczenie zakresu akceptowalnych opinii oraz pozwalanie na żywe debaty w tym właśnie spektrum – a nawet zachęcanie do bardziej krytycznych i odmiennych poglądów. Daje to ludziom poczucie wolności wyrażania opinii, podczas gdy cały czas założenia systemu są wdrażane poprzez ograniczenia narzucane na zakres debaty”.
“Większość populacji nie rozumie, co się naprawdę dzieje. I nawet nie ma pojęcia, że nie rozumie.”
“Elity ekonomiczne nie przepadają za przesadnie niezależnymi młodymi ludźmi. Uświadomiły to sobie już w latach 60. Lepiej jest mieć młodych ludzi pod kontrolą. A czy może być lepszy sposób kontroli niż kredyt, który trzeba spłacać? W interesie architektów nowego porządku było zyskanie większego wpływu na edukację, w związku z tym zaczęły się również zmieniać struktury uniwersytetów. Zamieniają się one w korporacje”.
“Wolność bez szans życiowych to diabelski prezent, a odmowa zapewnienia takich możliwości to przestępstwo”.
“Nawet w najbardziej wolnych i demokratycznych krajach sprawujący władzę dokładają wszelkich starań, aby kluczowe kwestie nie dotarły do świadomości obywateli”.
“Najbardziej skuteczną metodą skrępowania demokracji jest transfer miejsca podejmowania decyzji ze strefy publicznej do instytucji które nie ponoszą odpowiedzialności: królów i książąt, kast religijnych, junt wojskowych, dyktatur partyjnych, albo współczesnych korporacji”.
“Internet daje nam dostęp do nadzwyczajnej ilości informacji, opinii i interpretacji. Lecz podobnie jak z każdym innym źródłem, jest użyteczny do momentu, kiedy korzystamy z niego z wyobraźnią i zdrowym rozsądkiem”.
“Zmiana nie przyjdzie od elit politycznych. Musimy spróbować wybudować coś, co obecny porządek wypchnie i zastąpi”.
Źródło – empowerment-coaching.com oraz normotonia.pl
